√ Contoh Tembung Dasanama Lengkap dengan Jenis dan Fungsi

Pepak Bahasa Jawa tembung dasanama –  Bahasa Jawa dikenal sebagai jenis bahasa yang memiliki ragam tingkatan atau unggah-ungguh basa yang bervariasi. Maka, pengelompokan dasanama diperlukan bagi jenis kata yang memiliki arti sama namun digunakan pada konteks yang berbeda. Hal ini karena setiap daerah yang menggunakan bahasa Jawa selalu memiliki istilah yang berbeda.

Lain lagi dengan bahasa Indonesia yang tidak memiliki banyak padanan kata. Di bahasa Jawa sendiri ada ragam bahasa yang disesuaikan dengan tingkatannya seperti bahasa ngoko, bahasa krama, bahasa kedhaton, bahasa madya. Oleh karena itu, akan ada perbedaan penggunaam dalam menyebutkan kata tertentu dengan menggunakan tembung dasanama.

Nah bagi kalian yang ingin mengetahui lebih dalam apa itu tembang dasanama bahasa jawa, silahkan simak pembahasan berikut ini.

Pengertian Tembung Dasanama

Dari asal kata, arti dasanama berasal dari kata “dasa” dan “nama”. Dasa artinya sepuluh, dan nama artinya asma, sebutan atau nama. Jika digabung arti dasanama yaitu sepuluh nama.

Sepuluh nama ini bisa dikatan sebagai isyarat bahwa tembung-tembung tersebut memiliki arti lebih dari satu. Namun dalam praktiknya, nama tersebut bisa kurang dari sepuluh atau bahkan lebih.

Secara istilah, tembung dasanama merupakan nama lain dari suatu kata yang berbahasa Jawa dan memiliki makna yang sama.

Jika dalam bahasa Indonesia, jenis tembung ini disebut sebagai sinonim atau persamaan kata. Hanya saja istilah pada tembung ini lebih beragam.

Dasanama yaiku jenising tembung kang nunggal teges yaiku padha utawa meh padha tegese. Tembung dasanama tegese tembung kang padha tegese.

Jenis Tembung Dasanama

Istilah kata yang ber-dasanama memiliki cakupan yang luas dan beragam, berikut pengelompokkan dasanama diantaranya:

  • Nama hewan
  • Nama tokoh pewayangan
  • Tempat
  • Penanggalan Jawa
  • Istilah umum yang sering digunakan dalam percakapan sehari-hari, seperti kata kerja

Kegunaan dan Fungsi Tembung Dasanama

Tembung dasanama biasanya sering digunakan dalam karya sastra Jawa seperti tembang Jawa, parikanm geguritan dan lainnya.

Dasanama bahasa jawa juga digunakan dalam percakapan sehari-hari sebagai upaya untuk mempermudah penyampaian dan memperhalus kata sesuai tingkatannya.

Bagi orang yang membuat tembang-tembang Jawa, harus benar-benari menguasai konsep atau bahkan menghafal tembung dasanama agar dapat mengatu jatuhnya guru lagu dengan baik.

Kamus Tembung Dasanama Lengkap

A

  1. Akèh =akwèh, kèh, kwèh, ripah, gung, agung, waha.
  2. Aku =amba, ngong, ingong, ingwang, ulun, patikbra, katengong, ingsun, kawula, manira, robaya.
  3. Ala =dur, durta, juti, durstha, dusta, kunjana, durniti, durlaksana.
  4. Alas =wana, bana, tarataban, girang, lirang, utan, baga, wulusan, wêlahan, wanawasa, wanadri, jênggala, kênana.
  5. Alêm =astawa, alêmbana.
  6. Alis =drasthi, rasthi, siratmaja, hêning, dahya.
  7. Alus =mrêdu, wrêdu, mardawa, wèdi, widigda, sudha, tanu.
  8. Ambêkan =napas, huswa, swasa, huswasa.
  9. Anak =suta, putra, sunu, yoga, siwi, wêka, tanaya, atmaja, siwaya, ja, patut, banu.
  10. Angin =riwut, bajra, sindhung, anila, bayu, aliwawar, tata, barat, samirana, wirayang.
  11. Aran =ngaran, kêkasih, panêlah, juluk, parab, panêngran, wêwangi.
  12. Arêp =arsa, apti, ayun, arsi, yun, hyun.
  13. Asu =sona, srênggala, basu, anjing, swa, kuwaka, cêmêra, kicika, purisika, calura.
  14. Asor =adama, dama, sudra, ina, kumadama, pidak-pêdarakan.
  15. Asri =raras, rarasrum, sri, lêngêng, lawen, amêr, rêsmi.
  16. Ati =budi, ambêk, manah, galih, driya, praya, budaya, nala, prana, drana, tyas, wardaya, angên-angên, cita, sangka.
  17. Awang-awang =akasa, ambara, antarala, antariksa, awiyat, dirgantara, boma, gagana, tawang, widik-widik, namu-namu, jumantara, udara, ardya.
  18. Awak =wak, lingga, dhiri, raga, angga, deha, badan, tubuh, sulaksana.

B

  1. Bagèkake =nambrama, ngacarani, sambrama.
  2. Bagus =sigit, pêkik, jênthara.
  3. Bala =wadya, tantra, brêtya, balakuswa, wadyabala, wrahatbala, wadu.
  4. Balung =tosan, tulang, walung, asthika, dalêngka, sadhi.
  5. Bantal =karangulu, lêmpir, kajangsirah, suraga.
  6. Banthèng =andaka, nandaka, go, gawindra, gurisa, angun-angun, sarawa, jawidha, gawala.
  7. Banyu =we, tirta, warih, har, sindu, wayi, tuban, hèr, amêrta, arjuna, udaka, sangara, jala, jahni, jahnawi, jahning.
  8. Bangêt =antya, asru, arda, mandra, lwih, dahat, sakamantyan, tan sipi.
  9. Bangke =wangke, pratipa, parasu, watangga, sawa, kunarpa, kuwanda.
  10. Barat =angin, anila, bajra, maruta, pawana, samirana, bayu, sindhung, panca-ura, prabancana, pracandha, prahara, ata, gati, indri, margana, lesus, erawati, pratipa.
  11. Beda =pae, wanèh, bènèh.
  12. Bêbaya =bêncana, wèsthi, wancana, bema.
  13. Bêdhil =sanjata, saragni, brahmastra, mêrcukala, bahnija, warahas.
  14. Bêcik =adi, adya, ayu, sae, tama, ajêng, yogya, darma, arja, pênêt, santa, pelag, suba, tulyasri, yoga.
  15. Biyèn =dhihin, dhingin.
  16. Biyung =babu, biyang, rena, ibu, umi, wibi, indhung, darani, puyêngan, bibi.
  17. Bilahi =tiwas, wèsthi, pringga, durgama, pataka, parjaya, kasmala, pakewuh, pinun, laya, cilaka.
  18. Blêdhèg =bajra, gêlap, guntur, wrahaspati, erawati, mrêtyu, bahnindra, sirwa.
  19. Bumi =mandhala, dharana, maetala, buwana, basundara, basundari, pratyana.
  20. Bungah =harsana, arsaya, tustha, arsa, wijah, gambira, lalita, girang, enggar.
  21. Buta =danawa, danuja, ditya, diyu, wil, rasêksa, rasêksi, kalana, yaksa, kala, asura, dyani.
  22. Bojo =somah, suwami, garwa, grha, kalulut, kucumbi.
  23. Bodho =punggung, pingging, jugul, dama, kumprung.
  24. Bocah =rarya, wala, larya, walaka, rare, lare.

C

  1. Cangkêm =lesan, nana, panglinga, dukara.
  2. Cangklakan =kèlèk, goswa, kadakya.
  3. Cacad =ina, mala, cêla, cintra, ceda.
  4. Cacing =wrêcita, wrêjit, nahuti, lusi.
  5. Cèlèng =waraha, wêgang, durgangsa.
  6. Cêkêl =sambut, asta, jabat, gêgên.
  7. Clèrèt =kilat, lidhah, thathit, gêlap.
  8. Cumbana =among yun, among lulut, among raras, karasikan, pulangsih.

D

  1. Dalan =marga, sopana, ênu, lêbuh, lurung, yana, hawan.
  2. Dandan =ngadiraga, mandara, busana, tata.
  3. Dewa =absara, dewata, bathara, jawata, amara, rêsi-gana, hyang, widadara, nasa, sura.
  4. Dèwi =apsari, bathari, widadari, dewati, sura-wadu, sura-rêtna, waranggana.
  5. Dêlêng =dulu, miyat, ngèksi, mulat, satmata, anon, nabpada, ton.
  6. Durjana =duratmaka, dhustha, wêri, kunjana, dursila.
  7. Dampar =amparan, padmasana, singgasana, patarana, malige, mèru-padma, palangka.
  8. Dhewe =priyangga, juga, gana, anggana, pribadi.
  9. Dêlik =umpêtan, sênêtan, ampungan, bonglot, umêt.
  10. Dhuwit =arta, ardana, yatra, picis, kopang.
  11. Dhuwur =bentar, luhur, punjung.

E

  1. Endah =raras, rarasrum, sênên, wicitra, berama, alêp, rêsmi, listya.
  2. Êmas =jêne, kancana, kanaka, rukma, rukmi, rikma, lancana, suwarna, iradya.
  3. Êndhas =sirah, mustaka, mastaka, murda, utamangga, kumba, sidhira, ulu, mudangkara.

G

  1. ngGone =dènnya, denya, dera, dènira, donira.
  2. Panggonan =gwan, unggwan, don, laya, ênu.
  3. Gada =dhandha, bisana, lori, dhandhaka, loita, candha.
  4. Gajah =asti, dirada, èsthi, dwipangga, liman, matêngga, waniti, gajahmuka, angga.
  5. Galak =rota, lodra, krura, pragalba, darna, wiroda.
  6. Gaman =astra, sanjata, sara, bêdhama, braja.
  7. Gandewa =danu, laras, langkap, busur, puksana, nusara.
  8. Gawe =makirtya, ambangun, karya, kardi, karti, yasa.
  9. Gêdhe =agung, gora, dhakah, raya, sigrong, murda.
  10. Gêndera =dwaja, têngêran, panji, lalayu, sinjang, laga, tandha, daludag, umbul-umbul, rontèk.
  11. Gêni =agni, api,, bahni, dahana, brama, pawaka, siking, guna, mrêta, brahma, puyika, latu, puya, jata.
  12. Gludhug =grah, guntur, gumuruh, gêrah, guruh, gurnita, gurnang, gêtuk, gêtêr, patêr, goragra, bituk.
  13. Gulu =tênggak, jangga, lungayan, lungkaya, lèhèr, lungaya.75. Gumun =ascaraya, kawismayan, mindu, lamlam.
  14. Gunêm =wacana, ujar, wicara, dêlêng,[4] wiwaksita, ling.
  15. Gunung =adri, aldaka, ancala, ardi, arga, giri, parwata, wukir, enadra, giri, mèru, parbata.
  16. Guwa =guha, rago, gothaka, giyana, awama, ragu, runggu, susupan, song, padhuhan.
  17. Godhong =ron, rondhan,[5]patra, taru, dhahon, parna.

I

  1. Intên =ira, rêtna, sotya, galuh, nila, kumala, manik, kalêngka, wêdhihan.
  2. Irung =grana, parsana, nasika.
  3. Iwak =mina, jita, matswa, oti, wiyangga, mira, maswa.

J

  1. Jam =tabuh, pukul, tabèh, gathi, gathita.
  2. Jaran =swa, aswa, turangga, wajik, undhakan, kalangkya.
  3. Janaka = Permadi (tampan), Parta (pahlawan perang), Janaka (memiliki banyak istri), Dananjaya, Kumbaljali, Ciptaning Mintaraga (pendeta suci), Pandusiwi, Indratanaya (putra Batara Indra), Jahnawi (gesit trengginas)
  4. Jênêng =bisikan, parab, juluk, têngran, sêbut, wêwangi, asma, sambat, têngêran.
  5. Jurang =parung, rèjèng, trêbis, trêjung, sigrong, grong, lêmbah, kalora, gahana, nadindra.
  6. Jogèd =baksa, ngibing, ngigêl, mataya, taya, patrayuda.

K

  1. Kabèh =pwa, sakèh, sanggya, sadarum, sagung, salir, sawegung, sakalir, sakwèh, kapwa, samanta, kapya.
  2. Kêdhaton =karaton,, kadhatun, kênyapuri, puri, pura, prasadarga, pusantara, kadhatyan, kadhatwan.
  3. Kaya =kadya, kadi, lir, anglir, lwir, tulya, pinda,[6] yayah, pendah, asawang, sasat, saksat, saprati.
  4. Kayangan =endralaya, endraloka, endrapada, dewalaya.
  5. Kalajêngking =karkala, kiha, mracika, wrisika, wikatha, pracika.
  6. Kalah =asor, kasor, kandhah, kandhih, katitih.
  7. Kanca =kanthi, rowang, rewang, graya, pasaya.9
  8. Kancil =palguna, pêthangkus, gumira, marguna, wariga, sasa.
  9. Kang =sing, nikang, kanang, ponang, rikatang, rikanang.
  10. Kangên =wulangun, kudhandhangan.
  11. Karêp =abipraya, sadya, kapti, arah, angkah, praya, parasdya, kedah, dwistha.
  12. Kasêngsêm =wulangun, lênglêng, mangunêng, mangunkung, monêng.
  13. Kasmaran =karungrungan, brangta, kandhuhan, brangti.
  14. Katon =wuryan, kawangwang, kasatmata, kèksi, kèngis.
  15. Kacilakan =katriwadhan,[7] kawatgata, pataka, sêngkala.
  16. Kawêlasan =wilasa, parimarma, parimirma, runya.
  17. Kawuk =mênyawak, salira, diksa, miyangga.
  18. Kawruh =pangawikan, sastra, weda, widya.
  19. Kèwuhan =èmêng, kawêkèn, kepyan, kepon, keron, kewran, wagugên.
  20. Kêbo =mundhing, wrasaba, misa, andhanu, srawana, andhana, maesa.
  21. Kêmangga =warmata, kyaksa, garagati, gumênggêng, kêmamangga[8]
  22. Kêmbang =sêkar, sari, puspa, puspita, kusuma, kumala, padma.
  23. Kêndêl =sudira, darna, nirbaya, nirbita, wani.
  24. Kêpengin =kudhandhangan, mahyun, sambega.
  25. Kêpithing =drahi, darika, kamitra, kathira, mindara.
  26. Kêris =dhuwung, wangkingan, katga, curiga, suduk, sundhapa.
  27. Kêsêngsêm =wulangun, wuyung, brangta, brangti, tura, suraga.
  28. Kêsuwur =sumbung, sumbaga, kalok, kaonang-onang, kajanapriya, kasub, kawêntar, kombul, kaloka.
  29. Kêthèk =wre, rewanda, kapi, kuthila, wanara, palwaga, kapila, kuthilapas, juris.
  30. Kidang =arina, sanggira, walgasa, ujung, mrêga, saraba, cêmuru, wariga.
  31. Kidul =dyaha, duksina, daksina, raksira. Kidulwetan = tunggara, byabya. Kidulkulon = kaneya.
  32. Kilat =thathit, laban, lidhah, widyuta, lidha, obar-abir.
  33. Kinjêng =Kipada, trungka, gambyang, trawinggana.
  34. Klabang =kanaba, manggakala, sirsa, sirusapa, sangkatha.
  35. Kuburan =astana, pasetran, pasarean, makam, patyastana.
  36. Kuku =kênaka, tulangsa, umêt, pakri.
  37. Kulit =walulang, kumara, wacucal, carma, kusika.
  38. Kuning =pita, jênar, gadhing.
  39. Kuping =talingan, padlingan, pangrênga, karana, karni, kenoh.
  40. Kucing =pusa, kumwangga, kuwikri, posiyang, lindhika.
  41. Kuwatir =sumêlang, sandeya, waswita, wancakdriya, mamang, walangati, ganggam, walangkayun, walangkapti, kapita.
  42. Kobong =gêsêng, basmi, kawêlagar, tunu.
  43. Kodhok =wiyangga, canthoka, pas, wiyung, wrêstika, weyangga.
  44. Kombang =brêmara, sadpada, madukara, madubrata, pohali.
  45. Konangan =kawadaka, kacêngikan, kabikana.
  46. Kongkonan =utusan, duta, caraka, sagnyana, cundhaka, gandhèk, wimbasara.
  47. Kowe =andika, rika, ta, kita, pakênira, sira, pukulun, paduka, pêna, dika, pantèn.
  48. Kreta =rata, padhati, ratangga, yana, wimana, gotana.

L

  1. Layang =nawala, sêrat, pustaka, kintèki, walgita, wilapa, palupi, patra.
  2. Laku =lakwa, laksa, laksana, laksita, caraka, laris, lintang.
  3. Lambe =lathi, bibir, talawya, dukara, kalpija, wiwitra, wiruca.
  4. Lan =dan, lèn, lawan, kalawan, miwah, tanapi, apituwin.
  5. Lanang =jalêr, jalu, priya, purusa, kakung.
  6. Langgêng =baka, lana, anitya, satiti, sanityasa.
  7. Langit =boma, bomantara, akasa, antariksa, wiyat, wiyati, cakrawala, gagana, widik-widik, byoma, antarariya.
  8. Lara =roga, agring, rapuh, angluh, grah, wikara, marana.
  9. Lawang =wiwara, dwara.
  10. Lèng =nanda, wilasita, rong, rago, song, trustha, trusthi, wiwara, guwa, gatra, babahan.
  11. Lêgi =hartati, madura, sarkara, manis.
  12. Lêmah =(idêm bumi) siti, kisma, kismaka, pratiwi, bantala, bumija, pratala, maitala, buh.
  13. Lêmês =mrêdu, mardawa, wrêdu, lêntur, luwês.
  14. Lêmut =nyamuk, murinda, muring, jingklong.
  15. Liya =lèn, liyan, beda, manèh, pae.
  16. Lindhu =prakêmpa, lindhung, kampita.
  17. Linuwih =linuhung, danuja, dibya, maha, kalana, nindhita, nindya, prameya, narawantah.
  18. Lintah =wrêdu, uta, wrêduangga
  19. Lintang =wintang, kartika, sudama, tranggana, sasa, taranggana, bintang, sukra, buda, (mêrkurius), baoma (mars).
  20. Lingsang =canana, dokara, waringsang.
  21. Lumaku =lumaksana, lumastari, lumampah, lumaris, tumindak.
  22. Lunga =alès, lès, anis, linggar, wisata, mentar, mandra, layat.
  23. Lungguh =lênggah, linggih, sila, satata, pinarak.
  24. Lutung =cênguk, budhêng, krêsnangga, wiruka, anjani, silanjani.
  25. Luwak =lêwis, harwaka, lardha.
  26. Luwih =langkung, kalangkung, wi, ti, di, su, kamantyan, dibya, maha, nin, prama, nindya, kamayangan.
  27. Lor =utara, untara, nurwitri (lor wetan),[9] narasunya (lor wetan).

M

  1. Mabur =nglayang, ngambara, muluk, maudara, lawat.
  2. Marcapada =madyapada, marapada, narapada, janmapada, janapada, janaloka.
  3. Maling =cora, curi, durjana, dursila, endrajala.
  4. Manèh =malih, manih, maning, muwah.
  5. Manuk =kaga, paksi, kukila.
  6. Mangan =bukti, nadhah, boja, bojana, baksa, dhahar.
  7. Mangkene =nihan, kadyeka, nono, ya ta, samangkana.
  8. Mangsa =a. arane :1. Buda, 2. Buja, 3. Wedha, 4. Caturyuga, 5. Gati, 6. Wanaya, 7. Biksuka, 8. Basu, 9. Nanda, 10. Boma. b. pranatamangsa: 1. Kasa (Kartika) 41 dina, 2. Karo (Pusa) 23 dina, 3. Katêlu (Manggasri) 24 dina, 4. Kapat (Sitra) 25 dina, 5. Kalima (Manggakala) 27 dina, 6. Kanêm (Naya) 43 dina, 7. Kapitu (Palguna) 43 dina, 8. Kawolu (Wisaka) 26 dina, 9. Kasanga (Jita) 25 dina, 10. Kasêpuluh (Srawana) 24 dina, 11. Dêstha (Padrawana) 23 dina, 12. Sadha (Asuji) 41 dina.
  9. Mata =aksa, aksi, èksi, tingal, soca, caksu.
  10. Mati =lalis, ngajal, lampus, lena, palastra, antaka, ngêmasi, antu, seda, surud, pralaya, padhêm, murud.
  11. Macan =mong, arimo, sima, singa, sardula, pragalba.
  12. Mega =ima, jaladara, irawan, imalaya, kokap, dumaya, imantaka, urur.
  13. Mèlu =nut, anut, tumuntur, dumulur, umiring, tutwuri, tutwuntat.
  14. Mêmpêng =asrêng, kapiadhêm, kapatibrata, kêsêksan, tumêmbirang, adrêng.
  15. Mênang =jaya, digdaya, digjaya, wijayanti, wijaya, unggul.
  16. Mênjangan =sangsam, krandhi, canggah, randhi, rusah, wrangga.
  17. Mêndhung =rêmêng, rumung, dhanu, jaladara, rarabi, ambuda, limud, gana, jaladha.
  18. Mênêng =minggu, rêgu, mona, kapinêng.
  19. Mêrak =badhak, cohung, manyura.
  20. Mêtêng =nggarbini, ngandut,[10] ngandhêg, maudara.
  21. Mili =umis, drawaya, marawaya.
  22. Miranti =samêkta, sangkêp, siyaga.
  23. Misuwur =kaloka, kondhang, kalok, kontab, kajuwara, kawarta, kuncara, kawêntar, kasub, kasumbaga, kasusra, kasruh.
  24. Muja =manêkung, sêmèdi, nêgês, manuswara.
  25. Mulane =dadi, marma, sumarma, sangsipta, marmi, matang.
  26. Mung =anging, juga, kêwala, muhung, lêhêng.
  27. Munggah =sumêngka, nungsung.
  28. Mungsuh =satru, ripu, lawan, parangmuka, wèri, durniti.
  29. Murangkrama =calawanthah, murangkrama, narukrama, murangtata.
  30. Muring-muring =kurda, krodha, condha, kotbuta, duka, bramantya.
  31. Murub =malad, maladi, makara, lumêng, arkara, jwalita.
  32. Mokal =dupara, durantara, asambawa.
  33. Momong =among, wong-wong, wangwang.

N

  1. Nagara =praja, kutha, radya, pura.
  2. Nalika =rikala, sahat, sêdhêng, duk, kala, dupi, tatkala.
  3. Nanging =anging, anapi, mapan.
  4. Napas =huswa, huswasa, niswasa.
  5. Nêmpuh =ngambul, angrok, byat, sumèbêt.
  6. Nêngsêmake =birama, lêngêng, manoara, manuhara, ragakarana.
  7. Niliki =maninjo, manambangi, ngendhangi.
  8. Nistha =adama, asor, papa, sampati, kuthip, cuta.
  9. Nuli =nuntên, tandya, nulya, dan, adan, saksana, wawang, rêke, samantara, manêhêr, wangwang.
  10. Nulis =nurat, nyitra, mareka, nitra.
  11. Nom =nèm, anom, mudha, taruna, taruni, anyas.
  12. Nyambutgawe =nambutkarya, nambut kardi, ngupa boga, ngupajiwa.
  13. Nyandhak =ngrênggêp, rumênggêp, nyambut, ngasta.
  14. Nyapa =nambrama, nyênggara, sumapa.
  15. Nyata =yêkti, byakta, wyakti, niyata, wèdi.
  16. Nyawa =atma, jiwa, satmaka, suksma, atmaka, yitma, yatmaka.
  17. Nyêmbah =wotsari, wotsinom, wotsêkar, nêmbah, mangênjali, mangarcana, mandrawa, ngaraspada, mangêstupada.
  18. Nyunggi =ngêmbun, nuhun, mundhi.
  19. Ngadêg =mandhiri, madêg, mandaka, mradêksa.
  20. Ngalêm =ngalêmbana, ngumastawa, manadukara, mudya, galang, muji, ngêla-êla, ngastuti.
  21. Ngamuk =gardaka, ngiwung, liwung, mamuk, mawuk.
  22. Nganggit =angikêt, angapus, anggupita, angrumpaka, nawunggita, angripta, anggubah, anukarta.
  23. Ngarêp-arêp =ngarsa-arsa, ngarsi-arsi, marêp-arêp
  24. Ngenaki =sambrana, maenaka, mahandani.
  25. Ngênani =mranani, angêne, manduki, cumundhuk.
  26. Ngêsah =angluh, manglah, angsasa.
  27. Nginang =mucang, menang, mawoh, nambuka.
  28. Ngincêng =ngincêr, nginte, niyangake.
  29. Nglipur =ngimur, ngalimur, ngrarapu, mriyêmbada.
  30. Ngumbara =ngalaya, kalana.
  31. Ngunandika =anggarjita, ngudasmara.
  32. Ngrêngga =miwêh, nguparêngga, macarana, manupaka, marunggya, ngoswa, sumungga, nawung, mimaha, mandara, karawistha, mangiwêh, manukarta.
  33. Ngrintih =ngrêngik, ringing-ringih, ngrêngih.
  34. Ngrujuki =mangayubagya, manadukara, manaduganda, manobawa.

O

  1. Olèh =antuk, molih, pakantuk.
  2. Omah =griya, wisma, dalêm, suyasa, graha, bale, panti.
  3. Oncat =anglès, lès, linggar, wiwarjita.
  4. Ora =tan, tar, datan, datar, taman.

P

  1. Pajangan =patani, pajungutan, tilamrum, jinêmrik, mandakiya.
  2. Padha =samya, kapya, kapwa.
  3. Padhang =prawana, dipa, bawera, lasa.
  4. Pakewuh =bancana, bêndana, pringga, walangsangkêr.
  5. Pakurmatan =pangastawa, astuti, kastawa, panakrama.
  6. Pakumpulan =pahêman, pahoman.
  7. Palungguhan =patarana, sasana.
  8. Pamulangan =pawiyatan, pracabakan,[11] kartawaran.
  9. Pamujan =sanggar, palanggatan, pamêlêngan, pidikan, wijana.
  10. Panah =astra, sara, braja, jêmparing, margana, bana, naraca, sayaka, warastra.
  11. Pandhita =biksu, bramana, rêsi, wiku, dwija, wipra, yogi, yogiswara, maharsi, dwijawara, mahayêkti, mahamuni, mahaning, sunyata, suyati, sewasogata, ajar.
  12. Panêngah =pamade, wirun.
  13. Panuntun =nayaka, pramugari.
  14. Pantês =yogya, rêspati, yukti, mungguh.
  15. Pangaji-aji =pudyastuti, pujabrata, pujakrama.
  16. Pangan =bukti, boja, baksa, boga.
  17. Pêngarêp =kretawadana, nayaka, pramuka, pramugari.
  18. Panggawe =pakêrti, kirta, kirti, kirtya.
  19. Pagawean =pakaryan, pakarti, gawe, ayahan.
  20. Panggonan =asana, êndon, sasana, sana, loka, laya.
  21. Paprangan =adilaga, pabaratan, payudan, palagan, pamedan, rananggana, rana.
  22. Para nyai =pawongan, cèthi, paricara, manih, kaka-kaka, kaki-kaki.
  23. Paseban =pasewakan, panangkilan, pasowanan, pancaniti, balerong.
  24. Patamanan =adyana, wêdari, mantrasari, sarilaya, mandrakusuma, pijana, taman sari.
  25. Patapan =dhepok, asrama, pamidikan.
  26. Pati =antaka, pralaya, lena, surud, ngêmasi.
  27. Patih =nindyamantri, rêkyanapatya, mantrimuka, mantriwisesa
  28. Paturon =boma, pagulingan, paprêman, tilam, pajungutan, gupit, jinêm rum.
  29. Pawèh =paparing, wilasa, ganjaran, nugraha, parman, pitêdhan.
  30. Pêdang[12] =sabêt, candrasa.
  31. Pêdhêd =lawana, lona, kathuka.
  32. Pêdhut =lamuk, ampak, limun.
  33. Pênyu =masiran, kêtêm, kurma.
  34. Pêrang =yuda, laga, jurit, pupuh, rok, bandayuda, bandawala, pragola.
  35. Pêsthi =yêkti, niscaya, istura, tamtu, wastu, byakta.
  36. Pilingan =pilisan, pamidhi, pilis.
  37. Pintêr =nimpuna, widigda, widura, guna, wasis, budiman, putus, wicaksana, wignya, lêbda, kartiyasa, sêntika, limpad.
  38. Pinggir =têpi, imbang, swamipa.
  39. Piranti =pandaya, wiyasa, wisaya.
  40. Pitutur =darma, warsita, wursita, wasita, warah, wuruk.
  41. Pujangga =kawirêja, kawitana, kawindra, yampu.
  42. Pulo =nuswa, nusa, dipa.
  43. Piwulang =warah, wuruk, wiyata.
  44. Punggawa =nayaka, wadana, pratiwa, prameya, manggala, brêtyapati, mantri.
  45. Putih =seta, pingul, dawala, kapila, pinge.
  46. Putu =wayah, putraka, wancala.
  47. Putri =dèwi, duhita, wahini, rini.
  48. Pucak =agra, gera, cundha, tunga.
  49. Polatan =naya, nayana, netya, wanglu.
  50. Pondhokan =sanggraha, kuwu, pakuwon, pasanggrahan, parêrêman, wangunan.
  51. Pupus =pradapa, êlung, laksmi, komala, suhun.
  52. Prajurit =wira, prawira, wara, sura, danuja, narawara, tamtama.
  53. Prahara =bayu bajra, pancawora, pracanda, riwut, sindhung, aliwawar, pratipa.
  54. Pramèswari =dayinta, dayita, sori, mahisi, narpawadu, natadèwi, bini aji.

R

  1. Rajabrana =brana, rajatadi, dunya, rajapèni.
  2. Rai =muka, waktra, wadana, surya, pasuryan, swa.
  3. Rambut =rema, roma, wèni, sinom, kesawa, jatha, kesa.
  4. Rame =atri, ramya, umyung. gumuruh, asrang, gurnita, gumêr, gumrêk, rumung, sumrêk.
  5. Rampung =paripurna, palakarta, palestha, pulasta, labdakarya.
  6. Rase =rasya, julungwangi, widata.
  7. Ratu =esa, aji, dipa, raja, nata, narendra, nararya, naranata, nara iswara, sri, maharaja, pamase, buminata, mah raja, dhatu, prabu.
  8. Rêmbug =wuwus, ujar, ucap, ling, wacana, wicara, wursita, ngling, gusthi.
  9. Rêmbulan =candra, badra, sasi, basanta, kirana, wulan, lèk, sitarêsmi, sasadara, sitèngsu, soma.
  10. Rêrênggan =busana, uparêngga, carana, pahyasan, unadi, karawistha.
  11. Rêca =pratima, arca, bimba.
  12. Rungu =piyarsa, rêngên,, piyarsi.
  13. Rusak =ruksa, suh, brastha, rêmpak, prawasa, rabasa, nir, gêmpang. punah, rurah, rug.
  14. Rosa =sarosa, daya, prakosa, gagah, baka.

S

  1. Sabab =karana, niwanda, nimita.
  2. Sadulur =kadang, sudara, sagarba, saringan, yadu, warga, wandawa.
  3. Sadhiya =rumanti, miranti, siyaga.
  4. Sagara =samodra, tasik, jaladri, jalanidi, lahut, gambiralaya, udadi.
  5. Saya =sangkin, ngranuhi.
  6. Sayêmbara =pasanggiri.
  7. Sakti =yoni, nuraga, wijaya.
  8. Samar =maya, tambung, tidha-tidha.
  9. Sanak =kadang, kadang-kadeyan, bandhu, bandhawa, palibaya.
  10. Sanaksadulur =wandu-wandawa, wanduwarga, wangsa.
  11. Sapi =lêmbana, andini, andana.
  12. Sarèh =santa, rêrêm, komala.
  13. Satriya =danudara, andanawarsih.[13]
  14. Senapati =senapatya, brêtyapati, narawara, panglima, hulubalang, pramugari.
  15. Satus =sata, satak, swata.
  16. Sèwu =saharsa, saiwu.
  17. Sêdhih =wyung, wulangun, anglês, duhkita, dukacipta, giyuh, katrêsnan, kung, manastapa, manonbawa, mangunêng, mèpu, margiyuh, rancaka, rimang, turida, èmêng.
  18. Sêmèdi =manungku puja, mangeka pada.
  19. Sumaput =kantaka, kantu, kapidara, marput.
  20. Sêmbah =astawa, astuti, arcana, bêkti, mangênjali, èstu, ngèstupada, wotsari, wotsinom, mangastawa, widya, nadpada.
  21. Sêmbrana =lirwa, pêpeka, pramada.
  22. Sêmu =asmu, èsmu, masmu.
  23. Sêmut =brêkithi, tutsama, kariti, sarawa.
  24. Sêndhang =bak, lwah, botrawi, warigi, jahning, nastapa.
  25. Sênêng =tusta, lamlam, tusthi, kasarjon, karongron, lêlangên.
  26. Sêngsêm =asmara, sêm, turida, carya, sarya.
  27. Sêrik =runtik, êru, rêngu, ru.
  28. Sêpi =sunja, sunya, samun.
  29. Sathithik =sapala, samatra, alpa.
  30. Sigêg =ata, atita, data tita, data pitana.
  31. Sih =asmara, manobawa, parimarma, palimirma, wilapa.
  32. Sih-sinihan =karonsih, salulut, prêjiwatan.
  33. Siyung =jatha, jêthis, saradala.
  34. Sikil =suku, pada, sampeyan, paduka, samparan.
  35. Siksa =sapudhêndha, wêsiasat, wigraha.
  36. Sitinggil =sitiluhur, sitibentar, manguntur, balerungga.
  37. Slamêt =ayu, basuki, yuwana, swasta.
  38. Sugih =kaya, drêbala, sardana.
  39. Sukêt =dhukut, kalang-kalang, trena.
  40. Suksma =yatma, yatmaka, yitma.
  41. Sulaya =dêrganca, salawana.
  42. Sumur =parigi, gustha, andu.
  43. Sumorot =amyang, dumilah, mradipta, rucitra, supraba.
  44. Supaya =darapon, supadya, maran, darapwan.
  45. Surup (wayah) =sandekala, sandyakala, sandyawila, sirêm-sirêm.
  46. Susah =rudita, manastapa, mirong, turida, ruwida, duhka, wirangrong, wingit, rudah, wigêna, kung, kingkin, sungkawa, sêkêl, wuyung, galana, bunêk, wiyadi, wiyoga.
  47. Suci =jêrnih, brêsih, makêning.
  48. Suwiwi =paksa, lar, pênjawat, lahuyang.
  49. Suwung =napi, namu-namu, wuk, wun.
  50. Sorot =kênyar, kirana, kram, ujwala, ujwalita, sênên, sunu.
  51. Srêngèn =runtik, bêndu, bramantya, maringut, rêngat, duka.
  52. Srêngenge =arka, aruna, raditya, pratangga, diwangkara, prabangkara, pratanggapati, bagaspati, baskara, bagaskara, arditiya, radite, suwandagni, arimurti, banu.
  53. Swara =sraba, bawa, wakya.
  54. Suwarga =endrabawana, kahyangan, nirwana, kadewatan, suraya, suranadi, ariloka, aribawana, endraloka, surabawana.

T

  1. Tali =pusara, apus, bêndana, pratisara.
  2. Tamba =usada, mausada, maosadi.
  3. Tamèng =puksur, paris, jêbêng, kantar.
  4. Tampa =sambut, tanggap, tarima.
  5. Tansah =nityasa, titir, anggung, lana, nitya, lot, manggung.
  6. Tangan =asta, lungia, lungiyan, sikara, bujaka.
  7. Tangi =bangun, wungu, manindawa, manandra.
  8. Taun =warsa, warsaya, warsaka.
  9. Tatakrama =kramaniti, parikrama, udanagara, subasita.
  10. Tatu =labêt, kanin, brana.
  11. Taun =Alip, Ehe, Jimawal, Je, Dal, Be, Wawu, Jimakir.
  12. Tawon =brêmara, sadpada, tuskara.
  13. Teja =wangkawa, kuwung, danu, danumaya.
  14. Têgal =talun, pathalunan,[14] medan, setra.3
  15. Têkèk =basu, tatmaka, darnita.
  16. Têntrêm =rêrêm, ênang, gayêng, santi.
  17. Têtêp =lana, langgêng, sasada, lane.
  18. Tikus =wêgang, musi, wehyang.
  19. Tilik =tinjo, sambang, lawat.
  20. Tlapukan =pakêjèpan, duraksa, anetah.
  21. Tuladha =darsana, kupiya, lupiya, palupi, sudarsana.
  22. Tulis =nêrat, citra, carik, sastra, ciri, gurit, lukita.
  23. Tulus =sudarga, widada, sudha.
  24. Tumbak =lêmbing, waos, watang, sulaka, galah.
  25. Tumungkul =mabukuh, makidhupuh, marikêlu.
  26. Tuna =rugi, ruge, nirlaba.
  27. Tunjung =trate, sarasidya, samawih, kumuda, pakaja.
  28. Tunggangan =titihan, wahana, tumangan, wimana.
  29. Turu =tilêm, sare, guling, nendra, mrêm, supta.
  30. Tutwuri =tutwuntat, lumiring, lumirig, tumular, lumud, tumuntur.
  31. Tuwa =tuha, wrêdha, sêpuh, jimbun.

U

  1. Udan =wrêsthi, jawah, jawuh, jawèh, riris, warsa, wrêsti, truh, ratacap, taracah, sra, rarabi, rêrêb, krêmun, darsa, surur.
  2. Ula =sarpa, taksaka, naga, urar, ananta, wasu, basu, bujangga, ardawalika.
  3. Ulat =nitya, naya, liring, wulat, nayana, jaswa, natya, netya.
  4. Ulêr =wrêki, hurta, kramira.
  5. Umbul-umbul =tunggul, dwaja, daludag, juluk-juluk.
  6. Ukum =gêdhak-gêdhik, sêngkung, sêngung, garwita.
  7. Untu =waja, danta, denta, udaka.
  8. Urang =makara, mangkara, pakeng.
  9. Urip =gêsang, hidhup, atma, juwita, tuwuh, jiwana, kayun, satmaka.
  10. Utawa =atawa, atanapi, nguniwèh.
  11. Utusan =duta, cacala, caraka, cundhaka, gandhèk.
  12. Uwang =wêhang, wêgang, paksa.

W

  1. Wadon =èstri, dyah, wanita, juwita, wanudya, kani, waita, garini, wara, rèni, dayita, gini, rêtna.
  2. Walang =wancak, anggas, wancal.
  3. Wani =sura, darna, guragadha.
  4. Wangi =amrik, arum, sumrik, wida.
  5. Waringin =mandira, gurda, prih.
  6. Warna =rupa, aneka.
  7. Waskitha =wicaksana, sinangjana.
  8. Waspada =pranawa, prastawa.
  9. Watês =ingan, tata, parimana.
  10. Watu =sela, gilang, parang, kumalasa, padsa.
  11. Wêdi =jrih, três, takut, wiwrin, giris, girisa, ulap.
  12. Wêdhus =kambing, dumba, padrawana, medaka, menda.
  13. Wêkasan =wasana, puwara,têmah,, datatita, iti, anta.
  14. Wêlas =turida, tura, wilasa, kurunya, rudya.
  15. Wêruh =udani, upiksa, upaksi, wikan, wrin.
  16. Wêtu =wijil, wiyos, wahya, wimba, ja, wurya.
  17. Wêsi =ayah, aya, bêsi, warani.
  18. Wêtêng =padharan, udara, garba.
  19. Widadari =apsari, dèwi, dewati, bathari, waranggana, yuwati.
  20. Wiwit =lêkas, gagat, prawita, wurya.
  21. Wit =wrêksa, taru.
  22. Wuda =lagna, lagnyana, lêgêna.
  23. Wudêl =pusêr, nabi.
  24. Wong =wang, jana, janma, jalma.
  25. Woh =pala, uma, wilupa.
  26. Wuku = diurut = Sinta, Landêp, Wukir, Kuranthil, Tolu, Gumbrêg, Warigalit, Warigagung, Julungwangi, Sungsang, Galungan, Kuningan, Langkir, Mandhasiya, Julungpujud, Pahang, Kuruwêlud, Mrakèh, Tambir, Mêdhangkungan, Maktal, Wuye, Manail, Prangbakat, Bala, Wugu, Wayang, Kulawu, Dhukut, Watugunung.
  27. Windu =Kuntara, Sangara, Sancaya, Adi.
  28. Yèn =yan, mênawa, bilih, upama, upami, lamun, kalamun.

Contoh Tembung Dasanama

Berikut beberapa contoh tembang dasanama berdasarkan beberapa kategorinya.

Dasanama Wayang

  1. Semar dasanamane Badranaya, Nayantaka, Ismaya, Sukma Sejati, Sukma Ekalaya, Boga Sampir, Dhudha Manang-munung, Mayajati.
  2. Guru  dasanamae Jagatnata, Girinata, Hyang Siwah, Hyang Jagat Pratingkah, Ciwa Mahadewa, Ciwa Guru.
  3. Gathutkaca dasanamane Guritna, Tetuka, Rimbatmaja, Arimbiputra, Krincing Wesi, Purbaya, Bimasuta, Satriya Pringgondani.
  4. Dewi Sinta dasanamae janaki, maithili, waidehi
  5. Petruk dasanamane Dawala Kantong Bolong Dublajaya Pentungpinanggul Jengglongjaya Bambang Pecruk Welgeduwelbeh Tongtongsot
  6. Gareng dasanamane Bambang Sukodadi Pancalpamor Cakrawangsa Pandupragolamanik, jaswadiputro, nolojoyotungkluk
  7. Bagong dasanamane Bawor, Cepot, Astrajingga, Jamblahita, Lupit, Pathokol Baworsari
  8. Abimanyu dasanamane Ongkowijoyo, Sang Pangaribawa, Aribawana, Pengalasan, Satriya Tanjunganom, Satriya Plangkawati, Partatanaya.
  9. Duryudana dasanamae Kurupati, Jaka Pitana, Gendarisuta, Destratmaja, Tri Panangsah, Gendaraputra, Kurendra Nata.
  10. Baladewa dasanamane Baiararna, Kakrasana, Wasi Jaladara, Wasudewaputra, Prabu Mandura, Brahma Murti.
  11. Janaka dasanamae Pamade, Arjuna, Premadi, Pamadya, Parta, Palguna, Margana, Endraputra, Endratanaya, Endrakusuma, Jlamprong, Kombang Ali-Ali, Gendreh Kemasan, Satriya Madukara, Prabu Kariti, Bambang Wijanarka, Cipta Hening, Begawan Mintaraga, Dananjaya.

Dasanama Alam

  1. Geni dasanamaneanala, dahana, api, apuyya, agni, , latu, pawaka, puya, puyika, mercu, mretyu, bahni.
  2. Lemahdasanamane rasatala, kisma, kismaka, siti, swanapada, laksititala, bantala, bumija.
  3. Banyu dasanamanewe, tirta, warih, har, sindu, wayi, tuban, hèr, amêrta, arjuna, udaka, sangara, jala, jahni, jahnawi, jahning.
  4. Srêngenge dasanamanearka, aruna, raditya, pratangga, diwangkara, prabangkara, pratanggapati, bagaspati, baskara, bagaskara, arditiya, radite, suwandagni, arimurti, banu.
  5. Gunung dasanamaneadri, aldaka, ancala, ardi, arga, giri, parwata, wukir, enadra, giri, mèru, parbata.
  6. Lintang dasanamanewintang, kartika, sudama, tranggana, sasa, taranggana, bintang, sukra, buda, (mêrkurius), baoma (mars).
  7. Bumi dasanamanemandhala, dharana, maetala, buwana, basundara, basundari, pratyana.
  8. Angin dasanamaneriwut, bajra, sindhung, anila, bayu, aliwawar, tata, barat, samirana, wirayang.
  9. Langit dasanamaneboma, bomantara, akasa, antariksa, wiyat, wiyati, cakrawala, gagana, widik-widik, byoma, antarariya.

Dasanamane Dina lan Weton

 Dina

  1. Ahad : Dite
  2. Senin : Soma
  3. Selasa : Anggara
  4. Rabu : Buda
  5. Kamis : Rêspati
  6. Jumat : Sukra
  7. Sabtu : Tumpak

Pasaran

  1. Kliwon : Kasih
  2. Legi : Manis
  3. Pahing : Paing (pêthakan)
  4. Pon : Pon (kuningan, kêlabêt)
  5. Wage : Cêmêngan

 

 

Tinggalkan komentar


The reCAPTCHA verification period has expired. Please reload the page.