√ 53+ Contoh Tembung Garba lan Tegese {Paling Lengkap}

Ada begitu banyak tembung atau jenis jenis tembung yang sering digunakan dalam percakapan sehari-hari. Salah satunya adalah tembang garba.

Tembang garba dapat masuk kategori ke dalam basa rinengga. Alasannya karena menggunakan bahasa yang indah dan bentuknya tidak sesuai susunan pada umunya.

Jika kamu ingin mempelajari jenis tembung ini lebih dalam, maka simak pembahasan berikut ini.

Tembung Garba Yaiku

Tembung garba berasal dari dua gabungan kata tembung dan garba. Arti tembung adalah kata. Sedangkan garba tegese gabungan, sambungan, rangkaian atau gandengan.

Kang kalebu tembung garba yaiku tembung loro utawa luwih tembung kang di gandheng dadi siji sarana nyudo cacahing wanda.(terjemahan: Tembung garba adalah yaitu dua kata atau lebih kata yang digabung menjadi satu dengan mengurangi jumlah suku kata).

Tembung garba iku dumadi saka tembung loro sing digandheng lan diringkes dadi siji kanthi ngurangi cacahing wanda. 

Terjemahan: pengertian tembung garba adalah dua kata yang di gabung dan di ringkas menjadi satu dengan mengurangi jumlah suku katanya.

Nama lain tembang garba dalah tembung sinandhi

Singkatnya, tembung garba merupakan tembung yang berasal dari menyingkat atau meringkas dua kata atau lebih dengan tujuan agar pengucapannya lebih mudah.

Fungsi Tembung Garba

Berikut beberapa fungsi tembung ini:

  • Tujuan tembung ini di singkat yaitu agar sesuai dengan kelenturan lidah orang Jawa, sehingga lebih mudah dalam mengucapkan kata tertentu.
  • Mempercantik kosa kata, karna pada dasarnya menyingkat atau meringkas kata agar lebih indah.
  • Untuk digunakan dalam percakapan sehari-hari antara orang yang seumuran atau kepada yang lebih muda.
  • Dalam kesusastraan Jawa contohnya tembang macapat, tembung ini berfungsi untuk menyingkat kata agar sesuai dengan paugerane tembang khususnya guru wilangan. Sehingga kata yang ada dalam baris tembang tidak melebihi aturan. Istilah ini biasanya disebut nggarba tembung.

Tembung garba ing tembang macapat asring digunakake yaiku kanggo nyukupi guru wilangan ing tembang macapat (Tembung garba pada tembang macapat sering digunakan untuk mencukupi guru wilangan pada tembang macapat)

Jenis Tembung Garba dan Contohnya

tembung garba lan tegese
by google

Tembung garba dibagi menjadi empat macam, yaitu:

Tembung Garba Lumrah

Garba lumrah tegese tembung loro utawa luwih kang digabung dadi siji tanpo owah-owahan utawa tanpo nambahi huruf

Garba lumrah adalah jenis tembung yang di gabung menjadi satu tanpa menambahkan huruf dan merubah suku kata.

Garba Lumrah adalah tembung tanpa penambahan huruf apapun

Jenis tembung ini cukup sering digunakan dalam percakapan sehari-hari dan pada acara tertentu seperti pada dagelan Jawa dan wayang.

Tuladha tembung garba lumrah:

  • Mungging saka tembung  mungguh + ing
  • Narpati saka tembung nara + dipati.
  • Sedyarsa saka tembung sedya + arsa
  • Sumbangsih saka tembung sumbang + asih
  • Wirotama saka tembung  wiro + utama
  • Kawindra saka tembung kawi + indra
  • Kadya saka tembung kadi + kaya
  • Priyagung saka tembung priya + agung
  • Riyangga saka tembung priya + angga
  • Raneki saka tembung arane + iki
  • Maharja saka tembung maha + raja
  • Maharsi saka tembung maha + arsi
  • Sitinggil saka tembung siti + inggil
  • Mahmeru saka tembung  maha + meru
  • Aglis saka tembung age + gelis
  • Dhemenyar saka tembung dhemen + anyar
  • Jiwangga saka tembung Jiwa + angga
  • Prawirotama saka tembung prawiro + utama

Baca Juga : √ 539+ Contoh Tembung Saroja, Arti dan Contoh Kalimatnya {Lengkap}

Tembung Garba Sustrawan

Garba sustrawan yaiku tegese tembung loro utawa luwih kang disingkat lan digabung dadi siji kanthi ngowahi tembung lan nambahi aksara W

Garba sustrawan adalah jenis tembung yang berasal dari dua kata yang digabung menjadi satu dengan menambahkan huruf W.

Garba Sustrawan berubah dengan menambahkan huruf W

Contoh / Tuladha tembung garba sustrawan:

  • Nujwari = nuju + ari
  • Ratwagung = ratu + agung
  • Malbeng= malebu + ing
  • Kajwareng = kajuwara + ing
  • Nujwari = nuju + ari
  • Lumakweng = lumake + ing
  • Jalwestri = jalu + estri
  • Tumujweng = tumuju + ing
  • Dadyawuh = dadi + ewuh
  • Sinwom = isih + enom
  • Ratwelok = ratu + elok

Tembung Garba Sustra Ye

Garba sustra Ye tegese tembung loro kang digabung dadi siji kanthi nambahi aksara Y.

Garba sustra Ye adalah jenis tembung berasal dari dua kata atau lebih yang disingkat dan digabung dengan menambahkan huruf Y.

Garba sustra Ye berubah dengan menambahkan huruf y

Contoh / Tuladha Tembung Garba Sustra Ye:

  • Kapyarsa = kapireng + arsa
  • Taksyalit = taksih + alit
  • Dupyarsa = dupi + arsa
  • Lagyantuk = lagi + antuk
  • Lagyaning = lagi + ning
  • Sugyarta = sugih + arta
  • Kalyan = kalih + lan

Tembung Garba Warga Ha

Garba warga ha yaiku tembung loro kang disingkat lan digabung dadi siji kanthi ngowahi pira pira huruf ing tembung kasebut.

Garba warga ha adalah jenis tembung yang di betuk dengan menambah beberapa huruf selain W dan Y.

Garba warga ha merubah dengan menambahkan beberapa huruf.

Contoh / Tuladha Tembung Garba Warga Ha :

  • Lebdheng = lebdha + ing
  • Lumebeng = lumebu + ing
  • Tankocap = tanpa + ucap
  • Aneng = ana + ing
  • Sireku = sira + iku
  • Kalokeng = kaloka + ing
  • Malebeng = malebu + ing
  • Narendra = nara + indra
  • Prapteng = prapta + ing
  • Yeku = ya + iku
  • Sarotama = saru + utama
  • Murbeng = murba + ing

Sandi atau Rumus Tembung Garba

Untuk membuat tembung garba, kamu perlu menghafalkan beberapa rumus berikut ini. Rumus yang di gunakan juga cukup mudah.

Berikut sandi atau rumus untuk membuat tembung garba:

  • a + i = e
    ana + ing = aneng
  • a + u = o
    wira + utama = wirotama
  • a + e = e
    nara + endra = narendra
  • u + a = wa
    ratu + agung = ratwagung
  • u + e = we
    jalu + estri = jalwestri
  • u + i = we/wi
    mungguh + ing = munggwing
  • i + a = ya
    taksih + alit = taksyalit

Baca Juga : √ 397+ Contoh Tembung Entar lan Tegese {Paling Lengkap}

Contoh Tembung Garba

Contoh tembung garba yaiku:

A

Aneng saka tembung Ana lan  ing.
Araneki = Arane + iki.
Aglis = Age + gelis.

B

Bisconcat = Bias + oncat.

D

Dupyarsa = Dupi + arsa.
Dadyjat = Dadi + ojat.
Doreng = Dora + ing.
Dadyawuh = Dadi + ewuh.
Dhemenyar = Dhemen + anyar.

J

Jayeng  = Jaya + ing.
Jalwestri = Jalu + estri.

K

Kalyan =Kalih + lan.
Kapyarsa = Kapireng + arsa.
Karyenak = Kari + enak.
Kadya = Kadi + kaya.
Kajwareng = Kajuwara + ing.
Kalokeng = Kaloka + ing.

L

Lumuheng = Lumuh + ing.
Lumakweng = Lumake + ing.
Lumebeng = Lumebu + ing.
Lagyaning = Lagi + ning.
Lebdheng = Lebdha + ing.
Lagyantuk = Lagi + antuk.

M

Murbeng = Murba + ing.
Mugyantuk = Muga + antuk.
Mungging = Mungguh + ing.
Murbeng = Murba + ing.
Maharsi = Maha + arsi.
Mahmeru = Maha + meru.
Mring = Mara + ing.
Maharja = Maha + raja.
Murweng = Murwa + ing.
Malebeng = Malebu + ing.

N

Narendra = Nara + ing
Nujwari = Nuju + ari.
Nateng = Nata + ing.
Narpendah = Narpa + endah.
Narpati = Nara + dipati.

P

Prawirotama = Prawiro + utama.
Priyagung = Priya + agung.
Priyangga = Priya + angga.
Prapteng = Prapta + ing.
Prawireng = Prawiro + ing.
Prameswari = Parama + iswari

Parimarmeng = Parmirma lan ing

R

Ratwelok = Ratu + elok.
Rajendra = Raja + endra.
Ratwagung = Ratu + agung.

S

Sarwendah = Sarwa + endah
Sing = Saka + ing.
Sureng = Sura + ing.
Sukeng = Suka + ing.
Saking = Saka + ing.
Sireku = Sira + iku.
Sitinggil = Siti + inggil.
Sumbangsih = Sumbang + asih.
Surendra = Sura + indra.
Sedyarsa = Sedya + arsa.
Sarotama = Saru + utama.
Sinom = Isih + enom.
Sugyarta = Sugih + arta.
Sumengkeng = Sumengka + ing.

T

Tumekeng = Tumeka + ing.
Thukmis = Bathuk + klimis.
Taksyalit = Taksih + alit.
Tumengku = Tumeka + iku.
Tankocap = Tanpa + ucap.
Tahteng = Entah + mateng.
Tumujweng = Tumuju + ing.
Tumengeng = Tumenga + ing.

W

Wulu = Semu + telu.
Waspadeng = Waspada + ing.
Wanodyayu = Wanodya + ayu.
Wirotama = Wiro + utama.
Wanitatama = Wanita + utama

Y

Yeku = ya dan iku.

Contoh Kalimat Tembung Garba

Berikut adalah contoh tembung garba lan kalimate:

  • Andhika mulih saking sekolah. ( Andhika pulang dari sekolah)
  • Sinom ing desaku kerja bhakti ing masjid. ( Pemuda di desa saya kerja bakti di masjid).
  • Gusti ingkang murbeng dumadi. (Tuhan yang Agung itu ada).
  • Jalwestri padha njubel ing masjid mirengake ceramah. (Laki-laki dan perempuan sedang duduk di masjid mendengarkan ceramah).
  • Prabu Brawijaya menika maharja kang dikurmati rakyate. (Prabu Brawijaya adalah seorang raja  yang disegani oleh rakyat).
  • Wira ditimbali Pak Lurah mring kantor kelurahan. (Wira diundang oleh Bapak Lurah ke kantor desa).
  • Pak Lek kalyan Bu Lek menyang umahe Bu Dhe. ( Om dengan tante pergi ke rumah Bu Dhe)
  • Tama wani malbeng jroning tamansari. (Tama berani masuk ke dalam tamansari)

Tuladha Tembung Garba ing Tembang Macapat

  • Anoman malumpat sampun, prapteng witing nagasari.
  • Wanodyayu kuru aking.
  •  Amamangun karyenak tyasing sasami.
  • Mbok perawan sanggawang duhkiteng kalbu.
  • Adil parimarmeng dasih.
  •  Pati sureng laga.
  • Dipa jayeng renanggana.
  • Raden panji Kudawanengpati

Perbedaan Tembung Garba dengan Tembung Camboran 

Sekilas tembung garba dan

mirip, terlebih keduanya sama-sama merupakan gabungan dua kata atau lebih menjadi satu kata.

Namun, jika lebih teliti lagi ada perbedaan yang cukup mencolok di antara keduanya yaitu:

Tidak terjadi perubahan vokal ketika menggabungkan kata pada tembung camboran, sedangkan pada tembung garba terjadi perubahan vokal pada pengucapannya.

Contoh tembung camboran :

  • Uler kembang saka tembung Uler lan Kembang
  • Gedhang goreng  saka tembung Gedang lan goreng

Sedangkan contoh pada tembung garba yang terjadi perubahan vokal:

  • Jalwestri saka tembung jalu lan estri
  • Sumbangsih saka tembung sumbang lan asih

Pada tembung garba harus mengikuti aturan rumus yang berlaku.

Kumpulan Soal dan Jawaban Tembung Garba

  • Tembung garba kang tinemu ing tembang kasebut yaiku? a) Reseping b) Ingaran c) Sukeng d) Anggung e) Denina. Jawaban C. Sukeng. Tembung garba sukeng saka tembung suka lan ing.
  • Ing ngisor iki sing kalebu tembung garba yaiku? a) jalwestri b) maharesi c) wirautama d)narautama. Jawaban a. jalwestri.
  • Tembung sujaneng kalebu? Tembung garba
  • Karyenak kalebu tembung? Garba
  • Tembung aneng kalebu tembung? Garba warga Ha

Demikianlah pembahasan mengenai pengertian, rumus, fungsi, contoh/tuladha garba. Semoga bermanfaat 🙂 Tambahkan di kolom komentar jika ada pertanyaan atau sanggahan:)

Tinggalkan komentar


The reCAPTCHA verification period has expired. Please reload the page.